Het is normaal om af en toe koud te hebben in de winter, maar als je vingers wit worden, gevoelloos zijn of extreem pijnlijk, kan er iets ernstigs aan de hand zijn. Dit fenomeen, bekend als het Raynaud-syndroom, treedt op wanneer zelfs lichte koude prikkels, zoals het grijpen in het koelvak of contact met koude lucht, de bloedcirculatie in het lichaam stopzetten. Dit leidt ertoe dat de extremiteiten, zoals vingers of soms tenen, bloed “verliezen” en eruitzien als ‘Leichenfinger’ (lijkvingers).
De Winteruitdaging: Leven met het Raynaud-Syndroom
Voor mensen met het Raynaud-syndroom is de winter bijzonder uitdagend. Ze kunnen zich niet volledig beschermen tegen de kou en lijden vaak meerdere keren per dag aan symptomen, vooral pijnlijk tijdens een ‘aanval’.
De oorzaak van het Raynaud-syndroom is een overreactie van de zenuwen op koude. Een kramp in de kleine bloedvaten kan de bloedcirculatie stoppen, waardoor de vingers wit worden. Als het bloed weer stroomt, kleuren de vingers eerst blauw en vervolgens rood door een toegenomen bloedstroom. Gelukkig duren de meeste ‘aanvallen’ niet langer dan 30 minuten.
Er zijn twee verschillende soorten Raynaud-syndroom:
- Primair Syndroom
Het primaire syndroom vertoont de reeds beschreven symptomen in beide handen en soms ook in de voeten. Hoewel onaangenaam, veroorzaakt het geen blijvende schade. Opvallend is dat vooral jonge vrouwen met een lage bloeddruk vaak aan ‘Leichenfinger’ lijden. Met het ouder worden, verminderen de symptomen vaak.
- Secundair Syndroom
Het secundaire syndroom komt meestal aan één hand voor en kan chronische pijn, blijvende weefselschade of onherstelbare vaatziekten veroorzaken. Werken met trillende apparaten, zoals een pneumatische boor, kan het risico op het secundaire syndroom verhogen. Ook medicijnen, zoals bètablokkers of de anticonceptiepil, kunnen het risico verhogen.
Achter het secundaire Raynaud-syndroom kan een ernstige ziekte schuilgaan, zoals reuma of een bindweefselaandoening. Ook neurologische aandoeningen zoals multiple sclerose, zenuwontstekingen of zenuwbeschadigingen in de hand kunnen een oorzaak zijn.
Wat te doen tegen Leichenfinger?
Hoewel er medicijnen zijn tegen de pijn en gevoelloosheid, adviseren artsen meestal een medicijnvrije therapie, vooral bij het primaire syndroom. Veel beweging, warme handschoenen en sokken zijn de beste manier om het Raynaud-syndroom tegen te gaan. Meditatie en ademhalingsoefeningen kunnen het lichaam ontspannen en stress en angst verminderen. Roken en sporten die de handen zwaar belasten, kunnen de symptomen daarentegen verergeren. Als deze maatregelen niet voldoende zijn, is het raadzaam een arts te raadplegen. Bij het secundaire Raynaud-syndroom hangt de behandeling af van de onderliggende ziekte.
Als je de symptomen van de ziekte aan je handen of voeten opmerkt, raadpleeg dan een arts om de oorzaak van je ‘Leichenfinger’ vast te stellen.